Van de ingang van de Kanaaltunnel in Calais tot in Veurne en vele andere richtingen staan er kilometers lange rijen vrachtwagens te wachten om Groot-Brittannië binnen te rijden. Na 31 december maakt Groot-Brittannië geen deel meer uit van de Europese Unie en proberen Britse bedrijven en huishoudens, die een tekort aan goederen verwachten, voorraden aan te leggen.
De chauffeurs, die midden in deze chaos in hun vrachtwagens wonen en slapen om Groot-Brittannië te bevoorraden, spreken alle talen van Europa: ze zijn Pools, Bulgaars, Roemeens, Spaans en kunnen allemaal in een paar woorden Engels aan journalisten antwoorden. Zijn de grenzen die mensen verdelen ooit kunstmatiger en verouderd gebleken gezien de evolutie van de maatschappij?
Intussen speculeren de financiers van de City, die de Britse nationaliteit hebben, over de val van het Britse pond of van de aandelen in het geval van een “no-deal”. Zo gebruiken bankiers en financiers de geldstroom die de conservatieve regering van Boris Johnson in de sector stort “om zich voor te bereiden op de gevolgen” van Brexit.
Ze staan ver van de beloften van Brexit-voorstanders van “massale investeringen in de gezondheidszorg wanneer Groot-Brittannië de Europese Unie niet meer hoeft te financieren”. Met meer dan 42.000 doden is Groot-Brittannië ook één van de landen met de meeste Covid-doden in Europa. De pandemie raakte een land waarvan de gezondheidssector werd verwoest door tientallen jaren van bezuinigingen en privatisering. Aan de vooravond van de pandemie waren er 11.000 vacatures in die sector. En het tekort werd natuurlijk sterk verergerd door de aanscherping van het immigratiebeleid van de Labourregering en de conservatieve regeringen, zoals die van de voormalige premier Theresa May, die opschepte over “het creëren van een omgeving die vijandig staat tegenover buitenlandse werknemers”.
Deze demagogie heeft de Britse werkers helemaal niet beschermd tegen armoede en werkonzekerheid. Maar die heeft de materiële moeilijkheden en de kwetsbaarheid van de arbeidsmigranten, die drie keer meer door het virus worden getroffen dan de rest van de bevolking, sterk vergroot.
Andere categorieën werkers zijn natuurlijk niet gespaard gebleven. 10 miljoen daarvan zijn afhankelijk van de Covid-werkloosheid, wat overeenkomt met 80% van het loon en betaald wordt door de overheid, wanneer de lonen al onvoldoende zijn. Dit is een groot geschenk aan de bazen, die geschoold personeel gratis zal kunnen houden na de Covid. Maar 4 miljoen “zelfstandige aannemers” (werkers zonder arbeidscontract) en 1 miljoen werkers met een precair contract dat bekend staat als “nuluurcontracten” (nul werkuren gegarandeerd door een contract, dus bij de goede wil van de baas), hebben geen recht op deze hulp en zijn afhankelijk van voedseldistributie of sociale programma’s.
De strijd tegen de pandemie is een fiasco geweest, maar voor veel bedrijven een lucratieve markt. De Johnson overheid heeft de organisatie van het testen en traceren toevertrouwd aan het accountants-kantoor Deloitte… dat het heeft uitbesteed aan Sodexo of andere bedrijven zonder expertise op dit gebied. Adviesbureaus zoals PWC en McKinsey kregen ook sappige contracten voor hun advies, terwijl het project om zes tijdelijke ziekenhuizen te openen, voor een bedrag van 220 miljoen pond, mislukte voordat één enkele Covid-patiënt was opgenomen.
Het gevaar van het coronavirus kan waarschijnlijk worden verminderd door vaccins. Maar de gevolgen van de economische crisis van het kapitalisme zullen nog worden verergerd door de gevolgen van Brexit. Er zijn al tienduizenden banen verloren gegaan in de industrie, met name in de automobielsector. En om het verlies aan inkomsten uit de handel met de Europese Unie en de stijging van de prijzen van hun producten als gevolg van de douanebelastingen te compenseren, zullen de Britse bazen de lonen en levensomstandigheden van de werkers nog resoluter aanvallen.
Nationalistische en racistische demagogie is een gevaarlijk lokmiddel en een impasse voor de arbeidersklasse, en het creëren van een krachtsverhouding maakt het noodzakelijk om zich te verenigen met buitenlandse werkers. Maar verder laat de Brexit-impasse op zijn eigen manier zien dat het enige perspectief voor het oplossen van de problemen van de samenleving niet de terugtrekking in nationale (of regionale) grenzen is, maar juist de economische samenwerking tussen alle volkeren, op voorwaarde dat de arbeiders zich ontdoen van het kapitalisme.