Na bijna drie jaar oorlog sinds de invasie van februari 2022 is de mening over de oorlog veranderd, zowel onder de Oekraïense als onder de Russische bevolking. Veel mannen die potentieel gemobiliseerd zouden kunnen worden voor het front, weigeren hun leven te riskeren in deze oorlog waarvan ze het einde niet kunnen zien of zelfs de reden niet kunnen achterhalen. Het nieuws over gedwongen rekrutering en desertie getuigt hiervan.
Een 2500-koppige Oekraïense brigade genaamd “An van Kiev”, die naar Frankrijk was gestuurd voor militaire training, is uiteengevallen. Enkele tientallen soldaten deserteerden naar verluidt zodra ze in Frankrijk aankwamen. In totaal deserteerden bijna 1.500 soldaten, de meesten bij hun terugkeer naar het front. Begin januari kondigde de Oekraïense politie “meer dan 600 huiszoekingen” aan tegen de netwerken die de grensoverschrijding organiseerden door mannen die weigerden als kanonnenvoer te dienen.
Op televisie waren ook beelden te zien van brigades die door de straten joegen om mannen van alle leeftijden onder dwang in te lijven en mee te nemen naar het front. Een vader van drie kinderen zei dat hij in theorie vrijgesteld zou moeten worden, maar dat dit niet genoeg zou zijn om de schurken van de Oekraïense Staat, die op zoek zijn naar kanonnenvoer, tegen te houden. Een andere geïnterviewde man koos ervoor om onder te duiken: “Aan het begin van de oorlog had ik me zelfs willen aanmelden, maar nu heeft deze oorlog geen zin meer. Het moet stoppen”.
Aan Russische kant waren de hoge premies voor vrijwilligers niet genoeg, dus heeft de regering dezelfde methoden van gedwongen rekrutering ongevoerd: brigades controleerden mannen op straat, als ze uit de bus stapten, enzovoort. En tussen de 10.000 en 12.000 Noord-Koreaanse soldaten zijn vermoedelijk naar Rusland gestuurd, voor training of naar het front in de Koersk regio, wat ook laat zien hoe moeilijk het is voor het Russische leger om te rekruteren.
In deze oorlog doden Oekraïense en Russische soldaten elkaar in een conflict tussen Westerse imperialisten enerzijds en de Russische Staat en zijn oligarchen anderzijds. De realiteit van de oorlog staat ver af van de retoriek van de kliek politici en intellectuelen hier in Europa die, beschut in warme salons, voortdurend uitleggen dat het Oekraïense volk zich moet blijven opofferen voor de “verdediging van de democratie”, in werkelijkheid voor de winsten van de Westerse kapitalisten.